LESONI 15 (FAKATUPU) - "KOE 'AHO TOTONU"

Senesi 1:5, 8, 31 - Ko e ha 'a e ngaahi konga ko ia 'o ha 'aho fakatupu? 'Oku 'iai nai ha ngaahi me'a 'i he ngaahi veesi 'oku fakahu'uhu'u koe ngaahi me'a ko 'eni 'oku 'ikai koe ngaahi 'aho houa 'e 24 totonu ia 'o hange ko 'etau a'usia moe mahino 'i he ngaahi 'aho ni?

Ko e natula 'o e ngaahi 'aho 'o e Fakatupu kuo hoko ia koe kaveinga 'oku talanoa'i lahi . Kuo fehu'i 'e he ni'ihi pe koe ngaahi 'aho koe ngaahi 'aho anga maheni, pe koe fakafofonga'i pe ia 'o ha ngaahi vaha'a taimi 'oku toe loloa ange. Koe fakamatala'i ko ia 'e he potutohi 'o e ngaahi 'aho Fakatupu 'oku ne 'omai ai 'a e tali ki he fehu'i ko ia.

Koe ngaahi 'aho 'oku fa'u'aki ia 'a e efiafi (taimi po'uli) pea moe pongipongi (taimi maama) pea 'oku nau fakafika hokohoko. Toe fakalea 'e taha, oku fakamatala'i 'a e ngaahi 'aho 'i ha founga 'oku fakahaa'i mahino 'aupito ai koe ngaahi 'aho kinautolu 'oku hange pe ko ia 'oku tau a'usia 'i he taimi ni, koe efiafi moe pongipongi koe taimi po'uli moe taimi maama. 'Oku faingata'a ia ke sio pe 'e fefe hano toe fakamahino'i ange pe fakapatonu 'a e lea 'i hano fakamatala'i 'a e ngaahi 'aho ko ia 'o e uike. Koe toutou pehe ko ia "pea koe efiafi moe pongipongi" 'oku ne fakamamafa'i mai 'a e 'eu hoko tonu ko ia 'o e 'aho takitaha.

Levitiko 23:3 - Ko e ha 'a e ngaahi faka'ilonga 'oku tau ma'u, koe ngaahi 'aho kotoa ko ia 'e fitu 'o e uike Fakatupu, koe fa'ahinga 'aho tatau pe ia hange ko ia 'oku tau a'usia?

Na'e 'ikai fakata'eta'etui 'a e kakai Hepelu fuoloa ia ki he natula ko ia 'o e 'aho Sapate. Ko ha 'aho loloa anga maheni pe ia ka 'oku 'iai 'a e tapuaki mavahe ia ai mei he 'Otua. Tokanga'i 'a e fakatatau'i patonu ko ia 'o e uike-ngaue 'aho 'e ono 'o e 'Otua mo 'etau uike ngaue 'e ono 'a tautolu pea moe hoa tatau ko ia 'o e 'aho 'o e malolo ma'ae 'Otua pea mo kitautolu (Ekesotosi 20:9, 11). Na'a mo e kau ako tokolahi ko ia 'oku nau fakatale'i 'a e fakakaukau koe ngaahi 'aho mo'oni 'oku nau fa'a fakamo'oni'i 'oku mahino ia ki he kau tohi 'o e Tohitapu na'e uhinga pe ia ki he ngaahi 'aho totonu.

TOKANGA'I: 'Oku mahu'inga 'aupito ki hotau va pea moe 'Otua 'a 'etau falala ki he 'Otua pea mo 'Ene Folofola. Kapau 'oku 'ikai lava ketau tui ki he Folofola 'a e 'Otua 'i ha me'a tefito pea fakamatala'i fakapatonu hange koe Fakatupu 'ia Senesi 'i he 'aho mo'oni 'e ono, koe ha leva ha toe me'a 'e lava ketau falala ai kiate Ia?"