LESONI 2 (FAKATUPU) - 'I HE KAMATA'ANGA

Senesi 1:1 - "Na'e fakatupu 'ehe 'Otua 'i he kamata'anga 'a e langi mo mamani"

'Oku lahi 'a e ngaahi mo'oni loloto ia 'i he potutohi mahino ngofua ko 'ena, pea koe taha 'oe ngaahi tefito mahu'inga lahi taha, koe 'univeesi tonu na'e 'iai hono kamata'anga. Lolotonga ngalingali 'oku 'ikai fu'u loloto fau ia kiate kitatutolu 'i he 'aho ni, 'oku fepaki ia moe tui fuoloa ko ia 'i ha fakatupu 'oku tu'u ta'engata. Toki a'u mai ki he senitulu hono 20 'i he taimi ko ia na'e hoko mai ai 'a e founga tupu'anga "Pa'ulu Lahi" na'e toki tali lahia ai 'a e fakakaukau ko ia ta na'e 'iai 'a e kamata'anga ia 'o e univeesi.

Kimu'a ai na'e tui 'ae tokolahi ia na'e 'osi 'iai pe ia. Na'e tekei' 'ehe kakai tokolahi ia 'a e fakaukau ko ia na'e fakatupu 'a e 'univeesi koe'uhi koe fakahu'u ia ki ha fa'ahinga Taha Fakatupu. (Ko hono mo'oni koe hingoa "Pa'ulu Lahi" na'e fakahangahanga ia ke manuki'i 'a e fakakaukau ko ia 'oha 'univeesi na'e fakatupu'i). Ka koe fakamo'oni ko ia na'e 'iai 'a e kamata'anga 'o e 'univeesi kuo faka'au ia ke fu'u malohi fau he senituli ni, pea kuo tali ai ia 'ehe meimei kotoa 'o e kau saienisi, koe tu'u ia he taim ni (koe ngaahi sio fakasaienisi, na'a mo ia na'e lau 'oku toputapu, 'oku fa'a liliu ia pe fakata'e'aonga'i.

Hepelu 11:3 - "Koe tui 'oku tau 'ilo ai na'e fakatupu 'a e ngaahi maama 'ehe Folofola 'a e 'Otua, ko ia koe ngaahi me'a 'oku 'ilo ni na'e 'ikai ke fakatupu'aki 'a e ngaahi me'a na'e ha mai..."

Fehu'i: Ko e ha 'a e me'a 'oku tala mai 'ehe veesi ko 'eni kiate kitautolu 'o kau ki he 'Otua pea moe fakatupu ko ia 'o e 'univeesi?

Hange ko Senesi1:1, 'oku fonu 'a Hepelu 11:3 'i he misiteli moe ngaahi me'a ia 'oku ta'e mafakamatala'i 'e he 'etau 'ilo lolotonga. Hili ko ia hange 'oku tala mai 'e he potutohi ia kiate kitautolu na'e 'ikai ngaohi 'a e 'univeesi ia mei ha me'a na'e 'osi 'iai pe. Na'e fakatupu 'a e 'univeesi ia 'e he malohi 'o e Folofola 'a e 'Otua; 'uhinga na'e fakatupu 'e he malohi 'o e 'Otua fakatou'osi 'a e me'a pea moe ivimo'ui.

'Oku 'iloa 'a e fakatupu mei he 'ikai ha me'a koe "'ekesi niolo" (tupu mei he fo'i lea faka-Latina koe "ex hihilo" koe "mei he hala'ata). 'Oku tau fa'a fakalangilangi'i 'a e tangata i kene fakatupu ha me'a mei kehekehe pe, ka 'oku vale 'a e tangata ia kene fakatupu ha me'a mei he hala'ataa. 'Oku tau lava 'e kitautolu 'o liliu ha fuo 'oha me'a 'oku 'osi 'iai, ka 'oku 'ikai hatau malohi ia 'o kitautolu ketau fakatupu "'ekesi niolo" (hala'ataa). Koe malohi faka'Otua pe ia'o e 'Otua tene lava 'o fakahoko ia. Koe taha 'eni 'o e ngaahi faikehekehe fakaofo lahi 'i he vaha'a ko ia 'o e 'Otua pea moe tangata, pea 'oku ne fakamanatu mai kiate kitautolu 'oku fakafalala 'etau mo'ui ('iai) 'i he Fakatupu.

Ko hono mo'oni, koe veape na'e fakatupu ko ia 'ia Senesi 1:1 koe ha'u ia mei he tefito'i lea fakaHepelu 'oku toki ngaue'aki pe 'i ha'ane lave ki he ngaue fakatupu ko ia 'a e 'Otua. Koe 'Otua pe taha, 'o 'ikai koe tangata, te Ne lava 'o fai 'a e fa'ahinga fakatupu koia. (lau Loma 4:17)

_________________________________________________