LESONI 7 (FAKATUPU) - NA'E FAKATUPU 'A HEVANI

Senesi 1:6-8 - Pea na'e folofola 'a e 'Otua ke ai 'a e 'ataa 'i he vaha'a 'o e ngaahi vai, ke vahe'i 'a e ngaahi vai mei he ngaahi vai. Pea na'e ngaohi 'ehe 'Otua, 'a e 'ataa pea vahe'i 'a e ngaahi vai na'e 'i he lalo 'ataa, mei he ngaahi vai na'e 'i 'olunga he 'ataa: na'e hoko ia. Pea na'e ui 'a e 'ataa 'ehe 'Otua koe "Langi." Pea koe efiafi moe pongipongi ko hono 'aho 2 ia

Na'e fakatupu 'ehe 'Otua 'a e 'ataa, pea tu'utu'uni mo hono fatongia, pe 'ange kiai ha hingoa, ko "hevani." Koe ngaue ko ia 'a e 'ataa (hevani) ko hono vahe'i 'a e vai 'i lalo mei he vai 'i 'olunga ai. 'I he 'aho ni, ngalingali tetau ngaue'aki 'a e fo'i lea koe "langi" pea tokanga'i 'a e vahevahe ko ia 'o e langi ki he 'atimosifia, 'a ia koe konga ia 'o hotau 'atakai pea moe 'ataaloa ko ia 'i koo atu hotau 'atimosifia 'aia 'oku 'iai 'a e la'a, mahina, moe ngaahi fetu'u.

'Oku 'asi 'a e 'atimosifia koe konga ia 'o e "hevani" 'a ia na'e ngaohi 'i he 'aho hono ua 'o e Fakatupu. 'Oku 'omai 'ehe 'atimosifia 'a e founga ki hono 'unuaki ki 'olunga 'a e vai; 'oku lava 'o mao 'a e vai pea hu ki he 'atimosifia, 'aia 'oku lava ke 'alu ai kiha fa'ahinga feitu'u pe i mamani. Pea toki lava ke fakafoki mai ki he funga mamani, 'o fou mai he kakapu (vaivao) hange ko ia na'e fakamatala'i 'ia Senesi 2:6 pe koe "'uha."

Na'e fakahingoa 'ehe 'Otua 'a e 'ataa, ke faka'ilonga'i 'aki 'a 'Ene pule'i ia. Koe fai ko ia 'o e fakahingoa oku ne fakahu'uhu'u 'oku pule 'a e 'Otua ia 'i he 'ataa. 'Oku 'ikai fakangatangata 'ehe vahaa ia 'a e ngaahi ngaue 'a e 'Otua 'i ha fa'ahinga founga, koe'uhi ko Ia ia na'a Ne fakatupu mo pule'i ia. Hange koe fakamaama ko ia 'o mamani 'i he 'uluaki 'aho, koe fakatupu 'o e 'ataa na'e kakato ia ki mua' 'i he 'osi 'a e 'aho hono ua, koe toe taimi po'uli ia 'o e efiafi moe taimi maama 'o e pongipongi.

Kuo lahi e fealea'aki ia 'o tefito 'i he 'uhinga ko ia 'o e fo'i lea ko 'eni koe "femamenite" ('ataa, langi, hevani). Koe fo'i lea faka-Hepelu koe "lakia" (funga kuo fakalahi, falahi 'i hono tuki) 'oku ngaue'aki 'i he taimi 'e ni'ihi ke fakamatala'i ha lau'i 'ukamea kuo tuki ke manifi, koe 'uhinga ia 'oku ma'u ai 'a e femamenite.

Kuo kikihi 'a e kau fakaanga na'e tui 'a e kakai Hepelu motu'a na'e 'iai 'a e fukahi fefeka ia 'i 'olunga 'i he mamani; ko ia ai, oku nau kikihi, koe'uhi 'oku 'ikai 'iai ha me'a pehe ia, pea 'oku hala leva 'a e fakamatala fakaTohitapu ia. Ka koe faka'uhinga hala 'eni ia. Ko hono ngau'aki 'o e fo'i lea "femamenite", 'i he 'uhinga fakalukufua ko ia, 'oku 'ai pe ia ki he langi 'i 'olunga-fakatou'osi 'a e atimosifia pea moe ataaloa 'iate ia pe. 'Oku fiema'u ia ke ngata pe 'etau sio 'i he 'uhinga fakalukufua taupotu mai pe ketau 'ilo'i ai 'a e me'a ko ia 'oku fai kiai 'a e talanoa. 'Ia Senesi 'oku fakamatala'i 'a e manupuna 'oku puna " 'i 'olunga 'i he femanemite" ('i he liliu 'ae Tohitapu fakaTonga 'oku ngaue'aki 'a e lea "ataa 'oe langi") (Senesi 1:14), pea 'i he feitu'u 'e taha koe femamenite 'a e 'oku''iai 'a e la'a moe mahina (Senesi 1:14). Mahino ia 'oku 'ikai puna 'a e manupuna 'i he konga ko ia 'oe langi 'a ee 'oku 'iai 'a ela'a moe mahina.

FAKAMA'OPO'OPO: Koe ha pe 'a e ngaahi misiteli 'o e fakamataal Fakatupu 'iate ia pe, 'oku 'iai 'ae poini ia 'oku ha'u mahio 'aupito: 'oku 'ikai ha me'a ia 'oku tuku ke hoko pe 'iate ia pe. Koe ha 'a e 'uhihnga 'oku mahu'inga ai ketau 'ilo'i 'a e poini ko ia tautautefito ki ha taimi 'oku tui ai 'a e tokolahi na'e 'iai 'a e kaunga malohi ia 'a e faingamalie (hoko 'iate ia pe;kamata 'iate ia pe;tupu 'iate ia pe) 'i hotau fakatupu

****************************************************************